ΑΓΙΑΣ ΦΩΤΕΙΝΗΣ 24, ΝΕΑ ΣΜΥΡΝΗΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ: 211 7105550, 6948 096096    ΙΑΤΡΟΣ: 6944 434486info@surgicalcenter.gr


ΚΑΚΟΗΘΕΙΕΣ ΔΕΡΜΑΤΟΣ

Οι κακοήθεις όγκοι του δέρματος είναι ο συχνότερος καρκίνος στον άνθρωπο. Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζεται μία ταχεία αύξηση της συχνότητας εμφάνισής τους κυρίως στις χώρες της βόρειας Ευρώπης, βόρειας Αμερικής και Αυστραλίας. Η αιτιολογία τους είναι συνδυασμός γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Γονιδιακές και χρωμοσωμικές μεταλλάξεις που κληρονομούνται στην επόμενη γενιά κι ένα σύνολο αιτιών με κυριότερο την ηλιακή ακτινοβολία, έχουν ως αποτέλεσμα ο αριθμός των νέων περιπτώσεων καρκίνου του δέρματος να είναι μεγαλύτερος από το άθροισμα των νέων περιπτώσεων καρκίνου οργάνων όπως ο προστάτης, το παχύ έντερο, ο πνεύμονας και ο μαστός. Οι τρεις συχνότεροι τύποι καρκίνου του δέρματος είναι: το Βασικοκυτταρικό καρκίνωμα (BCC), το Ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα (SCC) και το Μελάνωμα (Melanoma).

















ΒΑΣΙΚΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ (Basal Cell Carcinoma – BCC)
Είναι η πιο συνηθισμένη μορφή καρκίνου του δέρματος (75% των περιπτώσεων) και η πιο συχνή μορφή καρκίνου στον άνθρωπο. Εμφανίζεται σε σημεία του σώματος που εκτίθενται περισσότερο στον ήλιο όπως το πρόσωπο (μύτη, μέτωπο, όριο τριχωτού), ο λαιμός και η ράχη. Για την εκδήλωσή του ενοχοποιούνται παράγοντες όπως οι τεχνικές μαυρίσματος (solarium), η επαφή με αρσενικό, ανοικτές πληγές που δεν επουλώνονται, χρόνιες δερματικές καταστάσεις (ακτινική κεράτωση, ομαλός λειχήνας, λύκος, ψωρίαση), επιπλοκές από εγκαύματα και ουλές, μεταλλάξεις γονιδίων και τα σύνδρομα βασικοκυτταρικού σπίλου, σπιλοειδούς βασικοκυτταρικού Ca και Gorlin.
Υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης του BCC έχουν άτομα:
-με ανοσοανεπάρκεια
-με ανοικτόχρωμη επιδερμίδα
-που εκτίθενται επαγγελματικά για μεγάλα χρονικά διαστήματα στην ηλιακή ακτινοβολία
-ατομικό και οικογενειακό ιστορικό εμφάνισης κακοήθειας δέρματος






Το κυριότερο σύμπτωμά του είναι μία πληγή που αιμορραγεί, δεν επουλώνεται και δημιουργεί στην επιφάνειά του μία κρούστα. Διακρίνεται με βάση τη μορφολογία του στους ακόλουθους τύπους:
-επιφανειακό πολυκεντρικό
-οζώδες
-ελκωτικό
-ουλωτικό
-μελαγχρωματικό
Αν και πολύ σπάνια δίνει μεταστάσεις, έχει την τάση να μεγαλώνει και να καταστρέφει τους γύρω ιστούς. Το γεγονός αυτό καθώς και η τάση του να επανεμφανίζεται στην ίδια περιοχή ή και σε άλλα σημεία καθιστούν την αντιμετώπισή του απαραίτητη. Η χειρουργική θεραπεία συνιστάται στη ριζική αφαίρεσή του συνήθως υπό τοπική αναισθησία στο ιατρείο. Η πρόγνωσή του είναι εξαιρετική αλλά ο ασθενής πρέπει να παρακολουθείται συστηματικά σε διαδικασία follow up. Σε κάθε περίπτωση η καλύτερη αντιμετώπιση είναι η πρόληψη: μειωμένος χρόνος έκθεσης στον ήλιο, χρήση αντιηλιακού με υψηλό δείκτη προστασίας, αποφυγή προδιαθεσικών παραγόντων και ιατρική εξέταση του δέρματος σε όλο το σώμα. Σωστή πρόληψη, έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση καθιστούν το Βασικοκυτταρικό καρκίνωμα μη απειλητικό για τη ζωή.





















ΑΚΑΝΘΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ (Squamous Cell Carcinoma – SCC)
Είναι ο δεύτερος συχνότερος όγκος του δέρματος μετά το Βασικοκυτταρικό καρκίνωμα και ο επόμενος πιο επιθετικός όγκος μετά το Μελάνωμα. Εκδηλώνεται συνήθως στα σημεία του σώματος που εκτίθενται περισσότερο στον ήλιο όπως το πρόσωπο, τα χέρια και τα πόδια και σπανιότερα σε βλεννογόνους όπως στο στόμα και τα γεννητικά όργανα. Πριν εκδηλωθεί το SCC, στο σημείο του δέρματος έχουν προηγηθεί βλάβες όπως ρυτίδες, αλλαγή χρώματος και απώλεια ελαστικότητας.






Για την εκδήλωσή του ενοχοποιούνται σχεδόν οι ίδιοι παράγοντες όπως στο BCC: χρόνια έκθεση στον ήλιο, τεχνητό μαύρισμα (solarium), τραύματα στο δέρμα, χρόνιες φλεγμονές και έλκη, ουλές, εγκαύματα, έκθεση περιοχών του δέρματος σε ακτινοβολία ή χημικά προϊόντα όπως το αρσενικό. Υψηλή συχνότητα εμφάνισης του SCC παρουσιάζουν ομάδες ανθρώπων:
-με ανοσοκαταστολή (χημειοθεραπεία, φάρμακα για αποφυγή απόρριψης σε μεταμόσχευση οργάνων)
-με λοίμωξη από ιό ανοσοανεπάρκειας (HIV)
-με κληρονομική προδιάθεση
-που έχουν στο σώμα τους προκαρκινικές βλάβες: ακτινική υπερκεράτωση, ακτινική χειλίτιδα, λευκοπλακία, νόσος του Bowen















Το SCC εκδηλώνεται ως μία επίμονη ερυθρή πλάκα με ανώμαλα όρια, η οποία αιμορραγεί, ξηραίνεται και μπορεί να δημιουργεί κρούστα. Ένα μικρό ποσοστό αυτού του όγκου (2-10 %) δίνει μεταστάσεις σε λεμφαδένες και απομακρυσμένα όργανα. Λόγω της ιδιαίτερης συμπεριφοράς του απαιτεί έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση. Η διάγνωση στηρίζεται στην κλινική εξέταση από δερματολόγο, δερματοσκόπηση και βιοψία αν η βλάβη είναι μεγάλη. Η χειρουργική αντιμετώπιση συνίσταται στην αφαίρεσή του υπό τοπική αναισθησία στο ιατρείο ή στο χειρουργείο . Λόγω της τάσης του να επεκτείνεται στους γύρω ιστούς και να τους παραμορφώνει, είναι προτιμότερο να αφαιρείται στο στάδιο του μικρού μεγέθους. Αν εντοπίζεται κοντά σε όργανα όπως η μύτη, το αυτί και ο οφθαλμός είναι πολύ πιθανό να απαιτηθεί εκτομή τμήματος ή όλου του οργάνου. Όσο περισσότερο επομένως επεκτείνεται το SCC τόσο πιο εκτεταμένη θα είναι και η χειρουργική εκτομή κι ενδεχομένως να χρειασθεί επανορθωτική χειρουργική με δερματικά μοσχεύματα για να καλυφθεί η περιοχή. Όσον αφορά τις μεταστάσεις σε όργανα, θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με ογκολογικές επεμβάσεις και να ακολουθούνται από τις κατάλληλες θεραπείες.
Το άτομο που έχει εκδηλώσει SCC έχει αυξημένη πιθανότητα να αναπτύξει και δεύτερο όγκο στο ίδιο σημείο ή σε γειτονική περιοχή. Μπορεί να υποτροπιάσει ακόμα κι αν έχει γίνει ριζική αφαίρεση της αρχικής βλάβης την πρώτη φορά.  Συνήθως συμβαίνει στο διάστημα των πρώτων δύο ετών από τη ημέρα της αφαίρεσής του και οφείλεται στη μη αναστρέψιμη βλάβη που έχει υποστεί το δέρμα από τον ήλιο σε αυτή την περιοχή. Τα αυτιά, η μύτη και τα χείλη είναι οι συνήθεις περιοχές επανεμφάνισης. Συνεπώς επιβάλλεται να εξετάζεται ο ασθενής σε διαδικασία follow up από το γιατρό και οποιαδήποτε αλλαγή να αντιμετωπίζεται άμεσα. Η επανεξέταση δεν αφορά μόνο το σημείο της επέμβασης αλλά ολόκληρο το σώμα.






ΜΕΛΑΝΩΜΑ
Το μελάνωμα είναι ο πλέον κακοήθης όγκος του δέρματος κι ένας από τους πιο επιθετικούς στον άνθρωπο. Προέρχεται από τα μελανινοκύτταρα της βασικής στιβάδας της επιδερμίδας. Εντοπίζεται κυρίως στο δέρμα αλλά μπορεί να εμφανιστεί και σε βλεννογόνους όπως στον οφθαλμό, τις μήνιγγες και το έντερο. Εμφανίζεται όλο και συχνότερα στους λευκούς πληθυσμούς, κυρίως σε άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα που εκτίθενται παρατεταμένα στην ηλιακή ακτινοβολία. Μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης παρατηρείται στην Αυστραλία (50-60 νέες περιπτώσεις/100.000 κατοίκους το χρόνο), στη Βόρεια Αμερική και τη Βόρεια Ευρώπη. Στις μεσογειακές χώρες τα ποσοστά εμφάνισης είναι πολύ μικρότερα. Η μέση ηλικία εμφάνισης είναι τα 50-55 έτη ενώ τα δύο φύλα προσβάλλονται εξίσου.















Τα κυριότερα αίτια ως παράγοντες κινδύνου εμφάνισης του μελανώματος είναι:
-έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία
-φαινοτυπικά χαρακτηριστικά: φωτότυποι κατά Fitzpatrick I και II, μεγάλος αριθμός μελανοκυτταρικών ή ύπαρξη δυσπλαστικών σπίλων, μεγάλοι σε μέγεθος συγγενείς σπίλοι
-ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό μελανώματος
-κληρονομική μετάλλαξη στα γονίδια CDK4 και CDKN2A
-Xeroderma pigmentosum
-εξαλλαγή κακοήθους φακής, συγγενών σπίλων, μελανοκυτταρικών σπίλων
-χρόνιος ερεθισμός σπίλων
-ανοσοκαταστολή
-ενοχοποιούνται μεταβολές γυναικείων ορμονών κατά την εγκυμοσύνη ή τη λήψη αντισυλληπτικών χαπιών
Ιστολογικά υπάρχουν 4 κύριοι τύποι μελανώματος: επιφανειακώς επεκτεινόμενο (70%), οζώδες (12%), κακοήθης εφηλίδα του Hutchinson ή ενδοεπιδερμική μορφή (15%) και κακοήθης εφηλίδα των άκρων (παλαμοπελματιαίο, υπονύχιο, περιονύχιο). Υπάρχουν κάποιες λιγότερο συχνές μορφές: το μελάνωμα των βλεννογόνων, το δεσμοπλαστικό, το αμελανωτικό και το πολυποειδές.





Το μελάνωμα χαρακτηρίζεται από μία σειρά κλινικών χαρακτηριστικών γνωστών ως κανόνας ABCDE. Είναι πολύ σημαντικός στην έγκαιρη διάγνωση που θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό και την πρόγνωση της νόσου:
Asymmetry: ασυμμετρία
Border: ανώμαλο περίγραμμα
Colour: χρώμα (πρόσφατη αλλαγή χρώματος ή ποικιλοχρωμία)
Diameter: διάμετρος > 6 mm
Elevation: υπέγερση ή ψηλαφητό οζίδιο









Το μελάνωμα μπορεί να δώσει μεταστάσεις προς λεμφαδένες αλλά και αιματογενώς προς απομακρυσμένα όργανα. Για το λόγο αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία η έγκαιρη διάγνωση από το δερματολόγο με την κλινική εξέταση, τη δερματοσκόπηση και τελικώς τη βιοψία. Το επόμενο βήμα μετά τη διάγνωση είναι η σταδιοποίηση του μελανώματος. Αυτή καθορίζεται από τη μέτρηση του πάχους του, το βάθος στο οποίο έχει φτάσει στο δέρμα και από το αν υπάρχουν μεταστάσεις στους παρακείμενους λεμφαδένες ή σε άλλα όργανα του σώματος. Έτσι εκτός της βιοψίας, οι απεικονιστικές εξετάσεις που χρησιμοποιούνται για την παρακολούθηση των ασθενών με μελάνωμα περιλαμβάνουν: ακτινογραφία θώρακος, υπέρηχο κοιλίας και λεμφαδένων, αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία και PET scan.






Αναλυτικά οποιαδήποτε μεταβολή των χαρακτήρων ενός σπίλου θέτει υποψία κακοήθους εξαλλαγής κι εκδήλωσης μελανώματος:
α)χρώμα: ανώμαλη καφέ, μαύρη, ρόδινη ή μπλε επιφάνεια/ με ανομοιομορφία/ αλλαγή προς το σκούρο
β)μέγεθος: πρόσφατη ή ταχεία αύξηση/ διάμετρος 10mm
γ)σχήμα: ανώμαλα όρια με εγκοπές ή οδοντωτά/ εμφάνιση δορυφορικών οζιδίων
δ)επιφάνεια: εξέλκωση ή διάβρωση/ αιμορραγία/ σχηματισμός κρούστας/ ανώμαλες προεξοχές
ε)συμπτώματα: κνησμός/ φλεγμονή/ πόνος































Στη σταδιοποίηση του μελανώματος χρησιμοποιούνται τα εξής συστήματα:
1)κατά Clark: μετρά βάθος διήθησης σε 5 στάδια
2)κατά Breslow: μετρά το πάχος διήθησης σε 4 στάδια
3)ύπαρξη έλκωσης σε ιστολογικό επίπεδο: ορίζεται η μικροσκοπικά παρατηρούμενη απώλεια της επιδερμίδας λόγω επιθετικής ανάπτυξης του όγκου
4)μιτωτικός δείκτης: ορίζεται ο αριθμός των μιτώσεων στο χοριακό τμήμα της βλάβης και μετράται ως μιτώσεις/mm2
5)αναγνώριση μικρομεταστάσεων στους επιχώριους λεμφαδένες: βασίζεται στη βιοψία του φρουρού λεμφαδένα
6)κατά TNM 2002 (αναθεωρημένη το 2009): ταξινομεί το πρωτοπαθές μελάνωμα, τους επιχώριους  λεμφαδένες και τις απομακρυσμένες μεταστάσεις σε 5 στάδια












Ανάλογα με το στάδιο θα καθορισθεί και το είδος της θεραπείας που θα ακολουθήσει ο ασθενής. Η χειρουργική αντιμετώπιση είναι ο κύριος τρόπος θεραπείας του μελανώματος. Εκτελείται ριζική εκτομή του πρωτοπαθούς όγκου και ανάλογα με το στάδιο και το φρουρό λεμφαδένα ο ασθενής υποβάλλεται σε λεμφαδενικό καθαρισμό της πάσχουσας περιοχής. Σε προχωρημένες μορφές μελανώματος εφαρμόζονται η χημειοθεραπεία, η ανοσοθεραπεία (ιντερφερόνη, ipilimumab) και η ακτινοθεραπεία σε μικρότερο βαθμό. Οι ασθενείς πρέπει να παρακολουθούνται σε διαδικασία follow up από το δερματολόγο, τον ογκολόγο και το χειρουργό με βάση συγκεκριμένες κατευθυντήριες οδηγίες.





































Η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη: αποφυγή παρατεταμένης έκθεσης στον ήλιο, χρήση αντηλιακού με δείκτη προστασίας SPF τουλάχιστον 15, εφαρμογή του αντηλιακού ανά 2-3 ώρες, εφαρμογή γυαλιών ηλίου και καπέλου, xρήση προστατευτικής ομπρέλας, χρήση ειδικών αλοιφών ανακούφισης των εγκαυμάτων. Πολύ σημαντική τέλος είναι η αναγνώριση στο σώμα μας τυχόν αλλαγών στο δέρμα.



SURGICAL CENTER

Το Surgical Center είναι ένα πλήρες εξοπλισμένο κέντρο χειρουργικής στη Νέα Σμύρνη, το οποίο λειτουργεί υπό τη διεύθυνση του Γενικού Χειρουργού Κωνσταντίνου Τσιγκρίτη.